Szczegóły

W sobotę, 6 lipca 2019 r. ponad 250 rekon­struk­to­rów z całej Europy zain­sce­ni­zuje bitwę, która roze­grała się pod Twier­dzą Wisło­uj­ście w 1577 r. Na odwie­dza­ją­cych cze­kają liczne kramy rze­mieśl­ni­cze oraz nowo­żytna karczma. Do zabyt­ko­wej for­ty­fi­ka­cji w Gdań­sku będzie można dotrzeć na rowe­rach, komu­ni­ka­cją miej­ską, a także dzięki prze­pra­wie pro­mo­wej. Wido­wi­sko jest orga­ni­zo­wane w ramach pro­jektu Archa­eobalt, dofi­nan­so­wa­nego ze środ­ków Unii Euro­pej­skiej w pro­gra­mie Inter­reg Połu­dniowy Bał­tyk 2014-2020.

Twier­dza Wisło­uj­ście to nowo­żytna for­ty­fi­ka­cja mor­ska w Gdań­sku i jedna z jego atrak­cji tury­stycz­nych. Zada­niem zało­że­nia obron­nego była ochrona wej­ścia do gdań­skiego portu i kon­trola wpły­wa­ją­cych na Wisłą stat­ków pełnomor­skich. For­ty­fi­ka­cję wie­lo­krot­nie roz­bu­do­wy­wano w XVI i XVII w. Każ­dego roku w oddziale Muzeum Gdań­ska orga­ni­zo­wane są wyda­rze­nia popu­la­ry­zu­jące histo­rię Gdań­ska odwie­dzane przez tury­stów z całej Pol­ski, a także – licz­nie – z kra­jów skan­dy­naw­skich – Danii, Szwe­cji, Nor­we­gii i Fin­lan­dii.

Wojna na Bał­tyku. Oblę­że­nie od strony wody i lądu

Rzecz­po­spo­lita w latach 1575-1577 doświad­czyła sporu wewnętrz­nego, z któ­rego żadna strona nie wyszła zwy­cię­sko. Dłu­go­tr­wała i burz­liwa elek­cję po śmierci Zyg­munta Augu­sta Jagiel­lona zakoń­czyła się wybo­rem na króla Pol­ski Anny Jagiel­lonki, która wkrótce poślu­biła księ­cia sied­mio­grodz­kiego Ste­fana Bato­rego. Popie­ra­jący arcy­księ­cia austriac­kiego Mak­sy­mi­liana II Habs­burga Gdańsk, który upa­try­wał z w kan­dy­da­tu­rze monar­chy gwa­ranta otrzy­my­wa­nych od cza­sów Kazi­mie­rza Jagiel­loń­czyka przy­wi­le­jów, został naj­pierw wyjęty spod prawa, a następ­nie zaata­ko­wany przez Ste­fana Bato­rego – pomimo dekla­ro­wa­nego sprze­ciwu Sejmu. Oblę­że­nie Gdań­ska i Twier­dzy Wisło­uj­ście zakoń­czyło się nie­po­wo­dze­niem i rozej­mem. Sła­bość Rzecz­po­spo­li­tej wyko­rzy­stała Moskwa, która zaata­ko­wała pol­skie wów­czas Inflanty. Trium­fu­jący nad woj­skami moskiew­skimi król zażą­dał od Szwe­cji prze­ka­za­nia Rzecz­po­spo­li­tej Esto­nii. Ten ostatni ruch, a następ­nie elek­cja w 1587 r. Zyg­munta Wazy na tron pol­ski, zapo­cząt­ko­wały póź­niej­szy kon­flikt pol­sko-szwedzki, który spu­sto­szył Rzecz­po­spo­litą w XVII w.

– Festi­wal rekon­struk­cyjny „Wisło­uj­ście 1577” r., to podróż w prze­szłość która przy­bliży nam losy zatargu pol­sko-gdań­skiego i histo­rię wie­lo­krot­nie oble­ga­nej, lecz nie­zdo­by­tej Twier­dzy Wisło­uj­ście. Mię­dzy­na­ro­dowy festi­wal rekon­struk­cyjny to także zapo­wiedź i wpro­wa­dze­nie do opo­wieści, któ­rej epi­log poka­żemy w przy­szłym roku. O potyczce przy for­ty­fi­ka­cji i losach Morza Bał­tyc­kiego opo­wie nam ponad 250. rekon­struk­to­rów z Pol­ski, Nie­miec, Czech, USA oraz Hisz­pa­nii. Od 16.00 Twier­dzę będą oble­gać woj­ska Ste­fana Bato­rego, a wśród huku dział i musz­kie­tów zosta­nie prze­pro­wa­dzony desant mor­ski – mówi Maciej Flis z Muzeum Gdań­ska, kie­row­nik Twier­dzy Wisło­uj­ście.

Udział w insce­ni­za­cji jest bez­płatny. Wido­wi­sko odbę­dzie się przed for­ty­fi­ka­cją. Ruch pojaz­dów koło­wych na tere­nie for­ty­fi­ka­cji zosta­nie zamknięty. W związku z tym par­ko­wa­nie aut będzie moż­liwe jedy­nie na tere­nie ulicy Jana Char­pen­tiera. Zaleca się przy­jazd rowe­rem, albo prze­prawą pro­mową żaglow­cem Bal­tic Star, który 6 lipca będzie odpłat­nie prze­wo­ził tury­stów pomię­dzy Nowym Por­tem a przy­sta­nią przy Twier­dzy Wisło­uj­ście. Do for­ty­fi­ka­cji będzie można dotrzeć także auto­bu­sami 106, 138 i 606 oraz Tram­wajem Wod­nym F5.

Dawne życie codzienne wewnątrz for­ty­fi­ka­cji

Powo­dów do odwie­dze­nia Twier­dzy Wisło­uj­ście jest wię­cej. W samym środku for­ty­fi­ka­cji będzie można odwie­dzić nowo­żytną karczmę ser­wu­jącą posiłki przy­go­to­wane w tra­dy­cyjny spo­sób. W pobli­skich sta­no­wi­skach będzie można zaku­pić tra­dy­cyjne wędliny, a także napoje. Naj­cie­kaw­sze mogą oka­zać się sta­no­wi­ska rekon­struk­to­rów, któ­rzy przy­bliżą histo­rie o daw­nych zawo­dach – w teo­rii i prak­tyce. Usły­szymy także XVI-wieczne utwory, które wyko­nają muzycy z zespołu Tubi­ci­na­to­res Geda­nen­ses.

– Na wysta­wach, za gablo­tami, widzimy czę­sto dawne przedmioty, które odna­leźli arche­olo­dzy w trak­cie badań powierzch­nio­wych. Nie­kiedy zasta­na­wiamy się jak je wyko­nano i do czego słu­żyły, albo czemu są uszko­dzone. Dzięki rekon­struk­to­rom dowiemy się w łatwy i przy­stępny spo­sób tego, czego objęte ochroną zabytki dzi­siaj nam powie­dzieć nie mogą. Od 10.00 do 16.00 na zwie­dza­jący będą mogli odwie­dzić sta­no­wi­ska warsz­ta­towe kalet­nika, pisa­rza, kape­lusz­nika, fel­czera, kramy oraz kwa­tery dowód­ców wojsk. Pod­czas wspól­nego pozna­wa­nia histo­rii pozna­jemy nasze dzie­dzic­two i naszych przod­ków – dodaje Maciej Flis.

Archa­eobalt to pro­jekt reali­zo­wany przez Uni­wer­sy­tet Gdań­ski – lidera pro­jektu, Muzeum Gdań­ska, Uni­wer­sy­tet w Lund w Szwe­cji oraz Muzeum Born­holmu i Uni­wer­sy­tet w Aar­hus w Danii. Cał­ko­wita war­tość pro­jektu wynosi 2 009 568 EUR. Dofi­nan­so­wa­nie Unii Euro­pej­skiej z pro­gramu Inter­reg Połu­dniowy Bał­tyk 2014-2020 wynosi 1 587 442,40 €. Pro­jekt zakoń­czy się około lipca 2021 r.