publikacja

Książka stanowi podsumowanie dwóch konferencji zorganizowanych w Muzeum Gdańska. Pierwsza odbyła się w 2018 r. pod nazwą II wojna światowa. Operacje na pamięci; druga – zatytułowana Historia jako pokusa. Spojrzenie przez perspektywę Westerplatte – miała miejsce rok później i została zorganizowana we współpracy z portalem historycznym ohistorie.eu, którego wydawcą jest Towarzystwo Historiograficzne – Koło Lubelskie.

Kwestie poruszane w książce znajdują się dziś w centrum debaty publicznej, tym bardziej że związane są ze sporami o przyszłość takich miejsc, jak Pole Bitwy na Westerplatte. Również sam Gdańsk, miasto, w którym rozpoczęła się druga wojna światowa i w 1980 r. zapoczątkowano destrukcję komunizmu, jest miejscem, gdzie konflikt o pamięć przybrał spektakularny wymiar. Uczestnicy debaty będą analizować spór o narodowe symbole, ich historyczne tło i sens słowa „patriotyzm”. Będzie też okazja, aby zastanowić się nad wpływem tych problemów na literaturę, architekturę i edukację szkolną.

SPIS TREŚCI

Janusz Marszalec, O pokusach historii. Wstęp.

Część I. Gdańsk i Westerplatte

1. Cezary Obracht-Prondzyński, Gdańskie laboratorium pamięci i tożsamości (z wojną w tle)
2. Peter Oliver Loew, Kto o Gdańsku pamięta i dlaczego pamięć o wojnie jest zagrożona? (Gdańsk i wojna – laboratorium pamięci)
3. Robert Traba, Czytanie krajobrazu: Westerplatte i Kulmhof w Chełmnie nad Nerem
4. Jan Szkudliński, Westerplatte jako przedmiot sporu historycznego
5. Małgorzata Omilanowska, Architektura rekonstrukcyjna pomiędzy polityką historyczną a komercją
6. Waldemar Ossowski, Westerplatte – obraz przemian po II wojnie
7. Jak zmieniać Westerplatte? Z prof. Piotrem Lorensem rozmawiają Janusz Marszalec i Lech Parell

Część II. Dyskursy

1. Ewa Solska, Przeszłość i historia w dyskursie politycznym. Casus polski lat 2015–2019
2. Łukasz Garbal, Krew najmłodszych i pamięć murów – Jan Józef Lipski o polityce historycznej
3. Piotr M. Majewski, Rafał Wnuk, Wojna w muzeach świata – w poszukiwaniu opowieści
4. Mirosław Filipowicz, Zbliżenia i pokusy. Polsko-rosyjskie dyskusje historyczne po 1989 r.
5. Waldemar Stopczyński, Zamach na Kutscherę, czyli pułapki kombatanckich historii
6. Małgorzata Książek-Czermińska, Bohaterstwo, niewinna ofiara, wina i wstyd w literaturze polskiej
7. Dorota Skotarczak, Kilka uwag na temat wizerunku dwudziestolecia międzywojennego w kinie PRL

Część III. Praktyki

1. Agnieszka Jaczyńska, Czego ma uczyć historia? Edukacja szkolna jako element polityki państwa
2. Mateusz Jasik, Rekonstrukcja historyczna – analiza fenomenu
3. Joanna Zętar, Miejsce – (Nie)Obecność – Pamięć. Studium przypadku Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN”
4. Mariusz Gąsior, Imperial War Museums. Zbiory instytucji w kontekście badań i popularyzowania historii

Indeks osobowy