Współczesność dobitnie pokazuje jak ważną rolę w życiu społecznym odgrywa historia. Jest ona ciągle żywą materią i przedmiotem zażartych sporów. Bywa też przedmiotem manipulacji. Spieramy się o przeszłość, ale też o sposób opowiadania o niej w książkach, muzeach, filmie.
Władanie pamięcią zbiorową zawsze było marzeniem tyranów. Jak jest dzisiaj? Czy możliwe jest uwolnienie się od brzemienia przeszłości i budowanie wspólnoty na poziomie choćby jednego narodu? A jak wygląda rozliczenie wzajemnych krzywd uczestników konfliktów mówiących innymi językami?
Jaką rolę odgrywał w tym Gdańsk i jaką odgrywa nadal, jako miasto polskie, znane ze swych wolnościowych, solidarnościowych tradycji? Jakie miejsce w opowieści o Gdańsku należy przyznać Westerplatte? Na te pytanie i wiele innych odpowiedzą historycy, socjolodzy, muzealnicy i publicyści z Polski, Niemiec, Ukrainy, Wielkiej Brytanii i Belgii zaproszeni przez Muzeum Gdańska na sesję „II wojna światowa – operacje na pamięci”.
Sesję otworzy wykład prof. Normana Davies’a, znakomitego brytyjskiego historyka, do niedawna przewodniczącego Kolegium Programowego Muzeum II Wojny Światowej. Wytyczy on kierunek dalszych rozważań opisując największy konflikt XX wieku jako doświadczenie globalne, a jednocześnie lokalne i osobiste. Prof. Piotr Tadeusz Kwiatkowski zrelacjonuje badania socjologiczne dotyczące pamięci wojny Polaków – w pokoleniach, które w przeważającej części nie znają jej z osobistych doświadczeń. Współtwórcy Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku – prof. Piotr Majewski i prof. Rafał Wnuk opowiedzą jak wojna przedstawiana jest w muzeach światowych.
W drugiej części sesji nacisk zostanie położony na doświadczeniu Gdańska, jako swoistego „laboratorium pamięci”. W gdańskim tyglu wymieszały się bowiem losy różnych ludzi: Gdańszczan, Niemców, Polaków, Kaszubów, a po 1945 r. tysięcy przybyszów z różnych części Polski, w tym Kresów Wschodnich. Na tę problematykę spojrzymy przez perspektywę badań prof. Petera Oliviera Loew’a (niemieckiego historyka - znawcę dziejów Gdańska) oraz prof. Cezerego Obrachta-Prondzyńskiego z Uniwersytetu Gdańskiego, badacza operującego na pograniczu socjologii i historii. Część tę zakończy wystąpienie dyrektora Muzeum Gdańska - prof. Waldemara Ossowskiego. Zaprezentuje on plany stworzenia na Półwyspie Westerplatte wielkiego plenerowego muzeum.
O 14.30 rozpocznie się debata „Pamięć wojny: brzemię czy uwolnienie?”. Uczestnicy debaty zmierzą się z trudną materią, dotykając bolesnych, niezabliźnionych ran wspólnej przeszłości. Poprowadzi ją prof. Paweł Machcewicz, twórca Muzeum II Wojny Światowej, związany od lat z Instytutem Studiów Politycznych PAN. Wezmą w niej udział wybitni znawcy problematyki wojennych rozliczeń: prof. Włodzimierz Borodziej z Uniwersytetu Warszawskiego (zaangażowany w stworzenie wystawy Muzeum II Wojny Światowej i wystawy Domu Historii Europejskiej), prof. Urlich Herbert, jeden z najbardziej znanych niemieckich historyków, Taja Vovk van Gaal – wicedyrektorka Domu Historii Europejskiej w Brukseli (otwartego w zeszłym roku muzeum prezentującego dzieje całej Europy) i Mykoła Riabczuk - ukraiński publicysta, krytyk literacki i politolog, autor przenikliwych analiz ukraińskiej tożsamości, a także znawca stosunków polsko-ukraińskich.
Zapraszamy do Dworu Artusa. Rozpoczęcie konferencji wraz z otwierającym wykładem prof. Normana Daviesa odbędzie się w piątek 14 września o godz. 9:30! Całość wraz z przerwą potrwa do 16:30.
Program konferencji [do pobrania] znajduje się w załączonym pliku.
