Od 2 września 2023 r. w Sali Morskiej Ratusza Głównego Miasta można oglądać wystawę pt. „O tych, co upomnieli się o Gdańsk”. Ma ona na celu wyeksponować, przypomnieć i przywrócić historię 318. Dywizjonu Myśliwsko – Rozpoznawczego, jednostki sformowanej 20 marca 1943 r. w bazie lotniczej Detling w Wielkiej Brytanii. Była ona utworzona z myślą wsparcia formowanego na Bliskim Wschodzie II. Korpusu pod dowództwem gen. Władysława Andersa.
W skład 318. Dywizjonu weszli piloci różnych polskich dywizjonów oraz nowo przeszkoleni, wywodzący się z innych rodzajów broni, a także grupy personelu naziemnego. Pomysł nazwania go „Gdańskim” pojawił się 25 kwietnia 1943 r. w czasie uroczystego obiadu z okazji świąt wielkanocnych. Władze brytyjskie nie zgodziły się na to, argumentując, że Gdańsk przed wybuchem wojny nie leżał w granicach państwa polskiego (był Wolnym Miastem Gdańsk). Dlatego godłem Dywizjonu zostały trzy karty: trójka kier, as pik i ósemka karo. Jesienią 1944 r. opracowano nową odznakę – uskrzydlony herb Gdańska z numerem 318 u góry tarczy, którą Polacy nosili na mundurach.
Szlak bojowy
Dywizjon po przeszkoleniu wstępnym w Anglii pod koniec sierpnia na pokładzie statku został przetransportowany na Bliski Wschód. Serię kilkumiesięcznych szkoleń członkowie dywizjonu odbywali na terytorium Egiptu i Palestyny, m.in. w okolicach Nazaretu, Gazy i Gizy. Dywizjon wizytował Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych gen. Kazimierz Sosnkowski w asyście gen. Władysława Andersa. W maju 1944 r. dywizjon został droga powietrzną (piloci) oraz morską przetransportowany do Włoch. Częstym gościem w dywizjonie był – jak go nazywali piloci – „starszy Pan”. Był nim gen. bryg. pil. inż. Ludomił Antoni Rayski, w latach 1926–1939 dowódca lotnictwa polskiego. W dywizjonie odbył 21 lotów bojowych. Zgodnie z założeniami przez całą kampanię na półwyspie apenińskim wspierał żołnierzy polskiego II Korpusu, m.in. w czasie walk o Monte Cassino, o Ankonę, Rimini a w końcu i Bolonię. Piloci i personel naziemny dywizjonu szlak bojowy zakończyli w pobliżu Wenecji. W sierpnia rozpoczęła się powrotna podróż członków dywizjonu do Wielkiej Brytanii. Rozwiązano go 31 sierpnia 1946 r. Nieliczni jego piloci, członkowie personelu naziemnego zadeklarowali chęć powrotu do powojennej Polski, większość rozjechała się po świecie.
Co zobaczymy na wystawie?
Na wystawie zostanie zaprezentowana duża i ciekawa kolekcja zdjęć por. inż. Józef Krzywonosa, oficera technicznego 318. Dywizjonu, które znajdują się w zbiorach Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie. Zwiedzający obejrzą wielkoformatowe kolorowe plansze z sylwetkami samolotów myśliwskich używanych przez pilotów dywizjonu, jak również ich współczesne – historyczne modele. Na eskpozycji składającej się z kilkudziesięciu eksponatów zostaną zaprezentowane mundury, wyposażenie osobiste czy przedmioty codziennego użytku pochodzące ze zbiorów Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie, Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu, Muzeum II Wojny Światowej, Wielkopolskiego Muzeum Wojskowego oddziału Muzeum Narodowego w Poznaniu oraz Muzeum Ziemi Sochaczewskiej i Pola Bitwy nad Bzurą.
Wystawę będzie można zwiedzić do 12 maja 2024 roku w Sali Morskiej Ratusza Głównego Miasta. Wstęp na wystawę jest biletowany. W poniedziałki wystawa nieczynna.
Wernisaż wystawy
- Kiedy: 23 września 2023, godz. 11:00-13:00
- Gdzie: Ratusz Głównego Miasta, Wielka Sala Wety i Sala Morska, ul. Długa 46/47
- Wstęp: wolny
- Podczas wernisażu, w Wielkiej Sali Wety, odbędzie się wykład prof. Andrzeja Olejko oraz oprowadzanie po wystawie czasowej w Sali Morskiej (III p), które poprowadzi dr Leszek Molendowski, kurator wystawy.
Dostępność wystawy
- Część tekstów została przetłumaczona na Polski Język Migowy. Nagrania są dostępne po zeskanowaniu kodów QR.
- Do sześciu obiektów przygotowano opisy audiodeskrypcyjne. Można ich wysłuchać po zeskanowaniu kodu QR.
- Wersje mobilne wystawy są dostępne cyfrowo. Ich pobranie jest możliwe poprzez kod QR.
- Wystawa znajduje się w Sali Morskiej Ratusza Głównego Miasta, jest niedostępna dla osób poruszających się na wózkach. Droga od windy na wystawę oddzielona jest kilkoma przejściami ze schodami. W tych miejscach nie mamy możliwości instalacji udogodnień, ze względu na historyczny charakter pomieszczeń.
- Przygotowaliśmy internetową wersję wystawy w postaci plików .pdf, które można przeczytać i pobrać z naszej strony:
Wystawa „O tych, co upomnieli się o Gdańsk” 318 Dywizjon Myśliwsko-Rozpoznawczy „Gdański”
- Kiedy: 2 września 2023 - 12 maja 2024
- Zamknięte:wystawa nieczynna w poniedziałki (dni wolnego wstępu) i wtorki (dni gospodarcze; od 3 października 2023)
- Gdzie: Ratusz Głównego Miasta, ul. Długa 46/47, Gdańsk
- Kurator: dr Leszek Molendowski
- Godziny otwarcia i ceny biletów: [LINK]
