Współczesny Gdańsk wzbudza zachwyt wielu odwiedzających go turystów. Ale mało kto wie, że taki wygląd miasto zawdzięcza tysiącom ludzi, którzy podjęli trud jego odbudowy ze zniszczeń powstałych pod koniec II wojny światowej. 27 maja w Zespole Przedbramia została otwarta wystawa czasowa, która opowiada o tym, jak odradzał się Gdańsk.
Gdańsk w marcu 1945 roku, jak wiele innych miast ogarniętej wojną Europy, był piekłem na ziemi. Wkraczające oddziały Armii Czerwonej rozpoczęły systematyczne niszczenie miasta. Zniszczeniom albo znacznemu uszkodzeniu uległo ponad 90% dawnej zabudowy historycznego centrum. Jesienią 1946 roku, gdy obecne Śródmieście było wciąż morzem ruin, komunistyczne władze miasta rzuciły dwa śmiałe hasła: „Odbudujemy Gdańsk piękniejszy, niż był kiedykolwiek” oraz „Wskrzesimy stary Gdańsk”. Stało się to, zanim zapadła decyzja o podniesieniu z gruzów warszawskiej Starówki.
Wymiar propagandowy tej idei był oczywisty. Mimo to porwała ona dziesiątki tysięcy gdańszczanek i gdańszczan, którzy przybyli do miasta z różnych stron przedwojennej Rzeczpospolitej. Główne Miasto planowano odbudować w historycznym kształcie, nadając mu jednocześnie charakter nowoczesnego osiedla mieszkaniowego. Pomysłu tego jednak nie zrealizowano.
Największy projekt odbudowy miasta w powojennej Polsce
Wystawa opowiada o odbudowie powojennego Gdańska – dylematach, trudach, sporach architektów i społecznym zaangażowaniu ludzi: inżynierów, robotników, artystów, a nawet dzieci odgruzowujących ulice. Bez ich pracy i poświęcenia Gdańsk nie byłby taki jak teraz.
Co stanowi o wyjątkowości tego, co stało się w Gdańsku? Jak gdańska odbudowa prezentuje się na tle innych części Polski? Czy decyzja o podjęciu wyzwania stała się fundamentem współczesnej tożsamości gdańszczan? Czy po prawie 80 latach możemy mówić o zakończeniu odbudowy ze zniszczeń II wojny światowej?
Opowieść w zabytkowym budynku… i poza nim
Na wystawie, obejmującej cztery kondygnacje Wieży Więziennej zabytkowego Zespołu Przedbramia ulicy Długiej, zaprezentowano zdjęcia pokazujące Gdańsk i jego mieszkańców, archiwalne filmy oraz zachowane rzeźby z przedproży kamienic, które przetrwały wojnę. Dopełnieniem opowieści są nagrania wspomnień świadków i uczestników odbudowy Gdańska.
Zapraszamy również do pobrania specjalnie przygotowanej aplikacji z archiwalnymi oraz współczesnymi fotografiami. Dzięki niej już po zwiedzeniu wystawy będzie można zapoznać się z najciekawszymi miejscami związanymi z powojenną odbudową miasta oraz zobaczyć, jak wyglądały one pod koniec wojny, a jak prezentują się dziś.
Zespół Przedbramia – poznaj historię miejsca
Zespół Przedbramia ulicy Długiej tworzą gotycko-renesansowe budynki Wieży Więziennej i Katowni. W przeszłości skazywano tutaj i więziono przestępców. Teraz w historycznych wnętrzach pokazywane są dwie wystawy:
- „Gdańsk piękniejszy niż kiedykolwiek” – o odbudowie Gdańska zniszczonego w 1945 roku (Wieża Więzienna);
- „Od bramy do Muzeum. Krótka historia Zespołu Przedbramia” (Katownia).
„Gdańsk piękniejszy niż kiedykolwiek” – wystawa czasowa
Zwiedzanie wystawy:
Termin: 28 maja – 30 października 2023 roku
Bilety: 15 zł (normalny), 10 zł (ulgowy)
Wejście na punkt widokowy: w cenie biletu wstępu
Spacery i oprowadzania kuratorskie:
Poznaj harmonogram wydarzeń towarzyszących wystawie.
Dostępność:
Część tekstów została przetłumaczona na Polski Język Migowy. Nagrania są dostępne po zeskanowaniu kodów QR. Do czterech zdjęć przygotowano audiodeskrypcje. Można ich wysłuchać po zeskanowaniu kodu QR. Ze wzglądu na zabytkowy charakter budynku i jego pierwotną funkcję obronną nie udało się zlikwidować barier architektonicznych.
