Zapraszamy na cykl jesiennych wykładów i spacerów z serii Historie Gdańskich Dzielnic: Stare Miasto.
Na skwerze Heweliusza przy ul. Rajskiej do 20 października można oglądać wystawę plenerową poświęconą dziejom Starego Miasta. To najstarsza część Gdańska, miejsce kupców, rzemieślników i wielowiekowych tradycji od średniowiecznych początków po współczesność. To historia miasta, które wyrosło wokół kościoła św. Katarzyny i Ratusza Staromiejskiego… i nie tylko. Zobacz, gdzie wszystko się zaczęło.
INFORMACJE PRAKTYCZNE
- Wstęp wolny na wszystkie wydarzenia.
- Na spacery uczestnicy spotykają się przed wejściem głównym do Galerii Handlowej Madison.
- Wykłady będą tłumaczone na polski język migowy.
SPACERY
4 października 2025 r. (sobota), godz. 12.00
Nowoczesne Stare Miasto
Stare Miasto, którego początki sięgają 2. połowy XII wieku, kiedy do Gdańska napływali żeglarze, kupcy i rzemieślnicy, dziś stanowi wyjątkową wizytówkę powojennej odbudowy miasta. Po 1945 roku przyjęto tu śmiałe założenia – ta część Gdańska miała być nie tylko centrum administracyjno-usługowym, ale także przestrzenią o nowoczesnym obliczu.
Właśnie wtedy powstały budynki, które otworzyły nowy rozdział w historii dzielnicy: gmach Naczelnej Organizacji Technicznej zwany Domem Technika, wieżowce dawnego hotelu Hevelius i biurowca PROREM, a także kolorowe punktowce przy ul. Rybaki Dolne – pierwsze „bloki” tego typu w mieście. Do tego grona dołączyły także MiastoProjekt i "Zieleniak", które do dziś przypominają o tamtym etapie rozwoju i stanowią ważne punkty spaceru po nowoczesnym Starym Mieście.
Spacer poprowadzi Dorota Kucharczyk z Działu Historii Muzeum Gdańska.
18 października 2025 r. (sobota), godz. 12.00
Spacer po Starym Mieście i oprowadzanie w Polskim Języku Migowym
Obowiązują zapisy SMS: nr 509 226 351 (koordynatorka dostępności, Paula Wilczyńska)
Zobacz, gdzie wszystko się zaczęło. W Polskim Języku Migowym oprowadzać po Starym Mieście będzie Tomasz Świderski, prezes Instytutu Historii Głuchych Surdus Historicus.
25 października 2025 r. (sobota), godz. 12.00
Kościół św. Bartłomieja bez tajemnic – zwiedzanie świątyni
Odkrywanie historii i zakamarków kościoła św. Bartłomieja w Gdańsku, który od 1996 roku jest w posiadaniu parafii grekokatolickiej. Jak zmieniło się wyposażenie gotyckiej świątyni, co kryje jej wnętrze? O tym, o historii i religii opowie prof. Igor Hałagida z Uniwersytetu Gdańskiego, badacz Kościołów wschodnich i najnowszych dziejów Polski i Ukrainy.
WYKŁADY
- Wszystkie wykłady będą dostępne w polskim języku migowym, przez tłumaczy ze Stowarzyszenia Okno na Świat.
13 października 2025 r. (poniedziałek), godz. 17.00
Stare Miasto zaprojektowane na nowo. Projekty dla zniszczonej w 1945 roku zabytkowej dzielnicy Gdańska
Miejsce: Nadbałtyckie Centrum Kultury, ul. Korzenna 33/35
Powojenna odbudowa Gdańska nie zaczęła się od ulicy Długiej. Zanim ruszyła budowa kamieniczek na Głównym Mieście, na Starym Mieście – pomiędzy dworcem a Ratuszem Starego Miasta – wyrosły budynki projektu „Gdańsk 46/47”. Jego pomysłodawcą był Eugeniusz Kwiatkowski, szerzej znany jako inicjator budowy Gdyni. Mniej znany jest natomiast fakt, że po wojnie minister zasłużył się także przy odbudowie Gdańska.
Projekt Kwiatkowskiego zakładał umieszczenie ścisłego centrum miasta właśnie na terenie zrujnowanego Starego Miasta. Gdańskie „city” miało być nowoczesne i otwarte na morze. Plany dotyczące tego obszaru zmieniały się wraz z upływem lat – pojawiały się koncepcje budowy opery, Centralnego Domu Towarowego czy wielu innych gmachów.
Co z tych planów zostało zrealizowane, a co pozostało jedynie w sferze koncepcji, opowie Klaudiusz Grabowski z Działu Historii Muzeum Gdańska.
22 października 2025 r. (środa), godz. 17.00
Różne oblicza Starego Miasta na fotografiach ze zbiorów Muzeum Gdańska
Miejsce: Oblackie Centrum Edukacji i Kultury, ul. Elżbietańska 9/10
Prelekcja dotyczyć będzie Starego Miasta w Gdańsku i jego widoków fotograficznych znajdujących się w zbiorach Muzeum Gdańska. Jej trzonem będzie prezentacja multimedialna. Ujrzymy różne oblicza dobrze znanych gdańszczanom miejsc.
Począwszy od najstarszych fotografii przedwojennych, poprzez zniszczenia wojenne i odbudowę miasta aż po czasy PRL-u. Będzie czas na wspominanie i przypominanie lub poznanie wizualnej historii Starego Miasta. Wykład poprowadzi Katarzyna Marczewska z Działu Historii Muzeum Gdańska.
5 listopada 2025 r. (środa), godz. 17.00
Kościoły na Starym Mieście po 1945 roku
Miejsce: Oblackie Centrum Edukacji i Kultury, ul. Elżbietańska 9/10
Znajdujące się na Starym Mieście liczne świątynie, podobnie jak całe miasto Gdańsk, po 1945 roku, zaczęły pisać swoją nową historię. Z powodu zniszczeń wojennych dwa staromiejskie kościoły katolickie przestały pełnić swoje funkcje parafialne: św. Brygidy przez ponad ćwierć wieku, a św. Józefa na zawsze, stając się zakonnym kościołem rektorskim, podobnie jak trzy inne kościoły poewangelickie przejęte (św. Katarzyny, św. Elżbiety, św. Bartłomieja), szóstemu zaś – używanemu ponad wieku jako obiekt sakralny – zakonnicy przywrócili cechy sakralne (św. Jakuba).
Tematem wykładu będą losy zarówno tych obiektów, jak i powstałych wokół nich nowych wspólnot, w trudnych dla Kościoła i religii realiach Polski Ludowej. Wykład poprowadzi dr Daniel Gucewicz.
17 listopada 2025 r. (poniedziałek), godz. 17.00
Pozycja prawna i gospodarcza Starego Miasta Gdańska w XIV–XVIII w.
Prowadzący: dr Marcin Grulkowski
Miejsce: Nadbałtyckie Centrum Kultury, ul. Korzenna 33/35
Jak rozwijało się Stare Miasto w czasach świetności Gdańska? O funkcjach gospodarczych, prawnych i społecznych tej części miasta w wiekach średnich i nowożytnych opowie dr Marcin Grulkowski.
